تاریخ آخرین به روز رسانی بخش خبر پیچک نیوز                                 جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳

چسبندگی قیمت و نظریه بازیها در اقتصاد ایران؛

اگر قرار بود ارزان شود، گران نمی‌شد!

در باور افکار عمومی در ایران مدتها است که اینگونه تصور میشود که زمانی که قیمت کالا یا خدمات افزایش میابد، دیگر کاهش نخواهد یافت. این باوری جا افتاده در بین افکار عمومی است و مرور تاریخ نیز حکایت از همین امر دارد که افزایش قیمت در اقتصاد ایران، کاهش بعدی در پی ندارد. اما چرا؟

به گزارش تابناک، این اتفاق، یعنی افزایش قیمتها به شکل مداوم و عدم کاهش قیمت حتی بعد از تغییر شرایط، نمونه بارز مفهوم چسبندگی قیمتها است. مفهومی در اقتصادی که بر اساس تعریف عبارت است از: عدم تمایل قیمت کالا و خدمات برای اصلاح بعد از تغییر شرایط اقتصادی.

چسبندگی قیمت، البته مفهومی پیچیده است و تعریف ساده از آن منجر به عدم درک کامل مکانیزمی است که اقتصاد کینزی برای نشان دادن اهمیت آن تشریح میکند.

چسبندگی قیمتها مانع از حرکت راحت و بلا مانع قیمتها در بازار با تغییر شرایط اقتصادی و تغییر در عرضه و تقاضای بازار است و عمدتا نشان دهنده ناکارآمدی بازار است و همچنین این چسبندگی ممکن است چسبندگی رو به بالا (تمایل قیمت به افزایش و مقاومت در برابر کاهش) یا چسبندگی رو به پایین (تمایل به کاهش و مقاومت در برابر افزایش) باشد.

آنچه امروزه در اقتصاد ایران شاهد آن هستیم شاید بیش از همه چسبندگی رو به بالای قیمتها است و همین امر منجر به آن شده است که افکار عمومی به این باور برسند که "هرچه افزایش یافت، کاهش نمیابد". به خصوص طی سالهای اخیر همواره این امر در اقتصاد ایران بروز و ظهوری آشکار داشته است.

در علم اقتصاد چند عامل احتمالی برای بروز پدید چسبندگی ذکر شده است. از جمله خطای پولی و اطلاعات ناقص در خصوص قیمت ها. خطای پولی اساسا به معنی آن است که افراد پول ملی را اغلب با ارزش اسمی آن به جای ارزش واقعی مورد قضاوت قرار میدهند. برای مثال قدرت واقعی خرید یک پول در دید افراد جامعه پایین تر از ارزش واقعی آن پول قلمداد میشود.

بدون شک یکی از مهمترین عوامل چسبندگی رو به بالای قیمتها در اقتصاد ایران همین امر یعنی خطای پولی است. به خصوص بعد از آن که نرخ ارز در اقتصاد کشور شروع به واگرایی کرد و به یکباره به بیش از 3 برابر رسید این امر بیشتر در ذهن افراد شکل گرفت که قدرت خرید ریال به شدت سقوط کرده است.

در این میان طی سالهای اخیر افزایش میزان عرضه ریال از سوی دولت و بانک مرکزی منجر به بر هم خوردن تعادل عرضه و تقاضای پول در کشور شده است که خود منجر به شکل گیری خطای پول در ذهن افراد است.

بر همین اساس است که همواره در اقتصاد کشور قیمتها تمایل به افزایش دارند و معمولا در برابر کاهش مقاومتهای سرسختانه ای دارند، حتی در زمانی که شرایط اقتصادی به کلی تغییر کرده و عوض میشود. بی اعتمادی به ریال همواره در اقتصاد ایران مانع از آن بوده است که در کوتاه مدت قیمت ها اصلاح شده و بر اساس عرضه و تقاضای واقعی نقطه تعادلی قیمت در بازار به وجود آید.

اما در این میان یک نکته دیگر نیز وجود دارد که خود ناشی از مورد فوق است اما به شکل جداگانه ای تاثیری مستقیم بر بروز چسبندگی رو به بالا در اقتصاد ایران دارد. موردی که نظریه بازیها به خوبی بیان کننده آن است.

این نظریه معطوف به تحلیل رفتار بازیگر عقلانی است. نظریه بازیها که البته پیوندی محکم با ریاضیات و احتمالات دارد در بسیاری از رشته های علوم اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است و اساس آن بر این نکته است که در چه شرایطی بازیگر عقلانی اقدام عقلانی را صورت میدهد.

این نظریه همانگونه که از نام آن پیدا است، بر محور شبیه سازی شرایطی است که بازیگران در آن انتخاب و عمل میکنند. مشهور ترین این شبیه سازیها معمای زندانی است. اما از سوی دیگر معمای شکار برای توضیح شرایط اقتصادی بسیار مناسب تر است.

این معما یا بازی بر این اساس است که: زمانی که چند سگ شکاری در تعقیب یک گوزن هستند، همکاری این سگان با یکدیگر احتمال شکار گوزن را افزایش میدهد، اما هیچ گاه به 100 درصد نمیرساند. در این بین اگر یکی از این سگان خرگوشی را مشاهده کند، با یک محاسبه به این نتیجه خواهد رسید که شکار خرگوش به تنهایی احتمالش از شکار گوزن بیشتر است و بر اساس این احتمال از شکار گوزن منصرف میشود و به دنبال خرگوش میرود.

این معما در تحلیل رفتار مصرف کننده در بازار و تاثیر آن بر چسبندگی قیمت ها به خصوص در ایران بسیار کمک کننده است. در شرایطی که اعتماد به پول ملی روز به روز کاسته میشود و بر اساس تجربیات ترس از افزایش قیمتها همواره هادی رفتار مصرف کننده بوده است، هر کدام از مصرف کنندگان ایرانی با یک محاسبه سود و زیانی، در مواجهه با افزایش قیمت نه تنها از تقاضا کم نمیکنند بلکه منجر به افزایش تقاضا نیز میشوند. احتمال برخورداری از منفعت را در این اقدام بیشتر از هماهنگی با سایر مصرف کنندگان میداند.

این امر همانگونه که گفته شد ناشی از همان بحث بی اعتمادی به قدرت خرید پول و سابقه چسبندگی قیمتها است. بر همین اساس است که در اقتصاد ایران همواره شاهد چسبندگی قیمت ها رو به بالا و تداوم آن طی سالهای اخیر هستیم.

با این شرایط باید پرسید آیا قرار است با تغییر شرایط اقتصادی و گذشت زمان، بهای پسته، خودرو، لبنیات، گوشت و مرغ و ... کاهش یابد؟

 
تاریخ درج خبر : 1392/1/2
جدیدترین خبرها
جدیدترین قیمت‌ها از بازار طلا و ارز
سقوط ناگهانی قیمت سکه و ارز
سکه هنوز حباب دارد
دستور روحانی برای بررسی گفت‌وگو با 1+5
اجناس الکترونیکی ارزان شد
بهای جهانی طلا به پایین‌ترین قیمت در 33 ماه گذشته رسید
قیمت خانه کاهش یافت
قیمت خودرو با افت نرخ ارز کاهش نمی‌یابد
آمادگی واشنگتن برای پرواز مستقیم به تهران
حباب 20 درصدی قیمت مسکن/ کاهش قیمتها آغاز شد

آرشیو خبرها
اخبار
دلایل کاهش نرخ طلا و ارز در بازار+قیمت‌های امروز
معمای «ارز» ارزان در پایان دولت احمدی‌نژاد
اخبار روز
افزایش نظارت‌ بر قیمت زمین در دولت جدید
کاهش قیمت خودرو تا کی ادامه دارد؟
قیمت‌های کاهش یافته خودرو اعلام شد
برنامه‌های بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز
سرگردانی بازار ارز و نوسان شدید قیمت‌ها
نیازی به مصادره روحانی نیست!
سید حسن خمینی به روحانی چه توصیه‌ای کرد؟
رویکرد متفاوت سیما در مستند «چرا روحانی»
ادامه روند کاهش قیمت طلا و ارز در بازار
نرخ ارز باز هم کاهش می‌یابد
دیدار حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی
جزئیات دیدار عارف با روحانی
سونامی کاهش قیمتها به مسکن رسید
عارف با رئیس جمهور منتخب دیدار کرد
با کاهش نرخ ارز حباب قیمت مسکن هم می‌ترکد
قیمت باقی خودروهای داخلی تعیین نشد
کوچ سرمایه‌ها از سکه و دلار
عارف: با دولت روحانی همکاری می‌کنم
احمدی‌نژاد ۳ بار درخواست حکم حکومتی کرد
پگاه آهنگرانی به روحانی چه گفت؟
نرخ بالای میوه در میادین+ریز قیمت‌ها
کاهش شدید قیمت طلا و ارز در بازار
آغاز پیش فروش مگان هاچ‌ بک در ایران + قیمت
قفل بازار خودرو در انتظار «کلید»
خاتمی: دولت روحانی نمی‌تواند معجزه کند
کدامیک‌ از وزرا هفته گذشته از احمدی‌نژاد صد سکه طلا گرفتند
خاتمی به روحانی تبریک گفته است؟
پیش‌بینی کاهش قیمت خانه در ماه‌های آینده
واریز یارانه دارو به حساب خانوار بزودی
قالیباف دیگر شانس حضور در شهرداری را نخواهد داشت
تحلیف روحانی دو روز بعد از تنفیذ برگزار می‌شود
ایران تا صبح نخوابید
توصیه عارف به روحانی درباره احمدی‎نژاد
حق‌الناس را جدی بگیرید
جدیدترین قیمت‌ خودروهای پرتیراژ داخلی
احمدی‌نژاد و روحانی دیدار کردند
جزئیات احضار رئیس جمهور به دادگاه
اشتون: منتظر برقراری دولت جدید ایران خواهیم ماند
خاکشیر، نوشیدنی روزهای گرم تابستان
رئیس‌جمهور منتخب در اولین نشست خبری
استان‌هایی‌که عجیب‌ترین رای‌ها‌ را به صندوق ریختند
احمدی‌نژاد با شکایت لاریجانی به دادگاه احضار شد
حضور افرادی همچون "عارف" در دولت یازدهم
علت افزایش قیمت ارز به روایت وزیر اقتصاد
دستگیری چند تن از عوامل مخل بازار ارز
اسامی نهایی منتخبان شورای شهر تهران
یارانه‌ نقدی پردرآمدها قطع می‌شود
همه وعده‌های اقتصادی "روحانی" در دولت تدبیر و امید
تاثیر کاهش قیمت ارز بر بازار IT
زمان اولین نشست خبری حسن روحانی
رمز عبور‌ «جی‌میل» سرقت شد
دستور فوری احمدی‌نژاد به 2 وزیر اقتصادی
کشف عضوی جدید در بدن انسان!
کاخ سفید:همچنان آماده تعامل مستقیم با ایران هستیم
حسن روحانی درباره‌ی فرهنگ قول داد که...
پیام روحانی خطاب به مردم ایران
حضور خاتمی و سید حسن خمینی در منزل عارف
واکنش اشتون به منتخب شدن روحانی
پیام تبریک احمدی نژاد به مردم و روحانی
عارف پیروزی روحانی در انتخابات را تبریک گفت
انتخابات برنامه‌ دلالان خودرو را به هم ریخت
شکست اصولگرایی لازم بود!
قیمت سکه و طلا کاهش یافت
اعلام نتایج ترکیبی از کل کشور است
نبض تند بازار خودرو
سریال تکراری سیب‌زمینی
حمله به حساب دهها هزار ایرانی در جیمیل
ورود خودروهای آمریکایی به ایران با طعم انتخابات
در این کافی‌شاپ یاد بدبختی‌هایتان بیفتید!
سید محمد خاتمی رسما از حسن روحانی حمایت کرد
بازار مسکن رونق می‌گیرد
تمام وعده‌های کاندیداهای ریاست جمهوری درباره اینترنت
حمایت رسمی هاشمی از روحانی
زمان برداشت یارانه خرداد اعلام شد
مطهری : کناره‌گیری عارف مدبرانه و حکیمانه بود
نامه روحانی به محمدرضا عارف
ستادهای عارف در اختیار روحانی قرار می گیرد؟
بهمنی وعده داد: نرخ تورم نقطه به نقطه نزولی می‌شود
چه کسی خودرو را گران کرد؟
تولید دو ماهه خودرو اعلام شد
عارف انصراف داد+متن بیانیه
اجماع شورای مشورتی اصلاح‌طلبان بر روحانی
دستگیری نصاب دوربين مخفي در منزل تازه عروس
حدادعادل از انتخابات ریاست جمهوری انصراف داد
قیمت خودرو افزایش یافت + جدول قیمت ها
خدمات رایتل در کدام شهرها قابل دسترسی است؟
واکنش رییس ستاد روحانی به احتمال بررسی مجدد صلاحیت
ائتلاف عارف و روحانی قطعی است
جواب منفی انتظامی و پرستویی به یک کاندیدا
ظلم آشکار به 7 کاندیدا و 77 میلیون ایرانی
استقبال خاتمی از ائتلاف عارف و روحانی
رخنه ماهی‌های آلوده در بازار
جدول/ قیمت انواع خودرو داخلی
پیش فروش تیبا 2 و عرضه 3 محصول جدید پارس خودرو
اظهار نظر نیکزاد درباره آینده مسکن
مسکن در زمستان‌ها گران‌تر می‌شود!
قیمت تخم‌مرغ افزایش یافت
چه کسی قیمت خودروهای وارداتی را تعیین می‌کند؟
پاسخ‌ وزیر اقتصاد به انتقادات
جدیدترین قیمت طلا و سکه در بازار
چگونگی تک نرخی شدن ارز/ نرخ بازار آزاد واقعی نیست
چاپ اسکناس‌های درشت‌ را در دستور کار داریم
مگان هاچ بک به ایران می‌آید
جی‌میل دوباره باز نمی‌شود؟!
احتمال برگزاری مناظره چهارم کاندیداها
واکنش صالحی به مناظره سوم کاندیداها
ائتلاف اصولگرايان با اين همه اختلاف!
شوک قیمتی در بازار خودرو نخواهیم داشت
تولید خودروی هم‌کلاس پژو 308 در ایران
احتمال ائتلاف روحانی و عارف در روزهای آینده
گوشی برندهای معروف موبایل و خطر تشعشعات سرطان‌زا
بازتاب دومین مناظره انتخاباتی ایران در مطبوعات خارجی
نظر نامزدها درباره‌ی مناظره دوم چه بود؟
بهمنی: از واردات طلا تا 15 سال بی نیازیم






1